Sağlık Turizmi

Yunanistan’da sağlık turizmi bilinen ve oldukça konuşulan bir mevzu olmakla beraber, halen büyük gelişmelerin kaydedilmediği bir alandır. Halen hukuki boyutta düzenlenen tek sağlık turizmi branşı şifalı sular ve spa tedavisi branşıdır. Her ne kadar tıp dünyası ve turizm işletmeleri tarafından bu konuya yönelik büyük ilgi olsa da, organizasyon düzeyinde çok fazla adım atılmamıştır. 2011 yılında yürürlüğe giren yeni Yatırım Kanunu kapsamında sağlık turizmine yönelik olarak, şirketlere altyapı ve hizmetler düzeyinde bazı teşvikler öngörülmektedir.

Yunanistan hekimleri ve sağlık uzmanları açısından oldukça iyi konumda olan bir ülkedir. Birçok hekim ve uzman yurtdışında ve özellikle Avrupa ülkelerinde eğitim görmektedir. Dünya Sağlık Örgütü Yunanistan’ın sağlık sistemini dünya genelinde 191 ülke arasında 14üncü sıraya yerleştirmektedir. Yunanistan’da sağlık turizmi alanında rağbet gören başlıca tıp alanları plastik cerrahi, detoks merkezleri, tüp bebek klinikleri ve diyaliz merkezleridir. Kişi başına düşen doktor sayısı ise 5/1000’dir (Kaynak: Invest In Greece Kurumu). Yunanistan’da 37 devlet hastanesi, 58 özel hastane ve klinik ile yaklaşık 100 teşhis ve tedavi merkezi faaliyet göstermektedir.

2012 yılında Yunanistan Otelciler Odası’nın isteği üzerine Sosyal ve Önleyici Tıp Enstitüsü tarafından yapılan “Yunanistan’da Sağlık Turizminin Gelişimi” adlı araştırmaya göre, dünyada sağlık turizmi hizmetlerinden faydalanan yaklaşık 5 milyon hastadan elde edilen gelirin 20 milyar dolara yaklaştığı ve ortalama tıbbi harcamanın kişi başına 3.000 ile 4.000 dolar arasında gerçekleştiği tespit edilmektedir. Sözkonusu rakamlar sadece tıbbi hizmet harcamalarına yönelik olup, buna seyahat ve hastane dışındaki konaklama masrafları dahil değildir. Sağlık turizminden en fazla gelir sağlayan ülkeler ise; Hindistan, Singapur, Tayland, Meksika, Costa Rica, Kuba, Macaristan ve Türkiye’dir.

Anılan araştırmaya göre, Avrupalılar sağlık nedenlerinden dolayı daha az seyahat etmektedirler, bunun da, sağlık ihtiyaçlarını büyük oranda devlet sağlık sistemlerinde veya sigortalarıyla karşılayabiliyor olmalarına dayandırılmaktadır. Aksine, Asya ve Amerika’daki orta sınıf sağlık konusunda özel sektöre yönelmektedir, dolayısıyla Asya ve Güney Amerika’da sağlık turizmine yönelik büyük kalkınma yaşanmasının doğal olduğu düşünülmektedir. Ancak kısa süre önce yürürlüğe giren, Avrupa Birliği dahilinde Sınır ötesi Bakım hakkındaki yeni bir Direktif, Avrupalılara kendi sigorta sistemlerince karşılanmak üzere, bütün AB ülkelerinde hizmet almayı er ya da geç sağlayacaktır.

SAĞLIK HİZMETLERİNİN YAPISI VE ORGANİZASYONU
Yunanistan’a bakıldığında, devlet sektörü bina ve tesis altyapısı olarak, taşradaki birçok hastanede önemli bir yere sahiptir. Ancak sözkonusu hastaneler atıl durumdadır, personel, organizasyon ve işletme açısından sıkıntılara sahiptir. Ayrıca “otelcilik” altyapı açısından zayıftırlar ve bugünkü şartlarıyla sağlık turizmi için akredite edilemeyecek durumdadırlar.
Özel sektöre bakıldığında, oldukça iyi yönetim, hekim ve altyapıya sahip 4-5 hastane grubu ve başka tıbbi birimler bulunmaktadır. Bu hastane grupları krizde olan Yunan pazarına fazlasıyla yatırım yapmış olup, artık yeni pazarların arayışına girmişlerdir. Son yıllarda Arap ülkelerinde meydana gelen siyasi karışıklıklar, bu ülkelerden Yunan özel hastanelerine bir hayli hastanın gelmesine neden olmuştur. Ancak bu hastaların gelişi sistemli bir strateji sonucu gerçekleşmemiş olup, sektörde bir stratejinin belirlenmesi şarttır.

Büyük grupların yanısıra, bütün ülkede düşük performansla çalışan birçok özel teşhis merkezi ve muayenehanesi bulunmaktadır, zira Yunanistan’da nüfusa oranla çok yüksek sayıda sağlık merkezi ve hekim bulunmaktadır.
Genel hatlarıyla, Yunanistan’ın sağlık sektörünün sağlık turizmi açısından şu avantajlara sahip olduğunu söyleyebiliriz:

Ülkenin birçok yerinde bina ve donanım açısından iyi bir altyapı
Çoğu uzmanlık alanından yüksek sayıda iyi hekim
Zayıf olduğu alanlar ise:
Organizasyon ve prosedürler
Marketing
Kurumsal çerçeve
 

BELİRLİ SAĞLIK TURİZMİ ÜRÜNLERİNE YÖNELİK OLANAKLAR
Yunanistan’ın karşılaştırmalı avantaja sahip olduğu sağlık hizmetleri kategorileri bulunmaktadır. Bu hizmetlerde gelecekte uzmanlaşmaya gidilebilir.

Diyaliz: Devlet hastanelerinin bu alandaki coğrafi dağılımı iyidir, ancak turistlere hizmet sunabilmek için özel düzenleme ve organizasyon gerekecektir. Özel merkezler Atina – Selanik’te ve turistik bölgelerden sadece Girit ve Rodos’ta bulunmaktadır. Halen turistlere hizmet sunmaktadırlar ve bu pazar dilimi çok kolay genişletilebilir.

Rehabilitasyon – İyileşme: Makedonya ve Thessalia bölgelerinde çok fazla özel merkez konsantrasyonu vardır, ancak bu merkezler yeterince değerlendirilmemiştir. Son derece yüksek düzeyde altyapıya, ileri teknoloji, donanım ve mükemmel bilimsel personele sahiplerdir. Balkanlar’da türünün tek örneği, Avrupa’da ise ender merkezlerden biridir. Kalite açısından, bazı merkezler Almanya ve İsviçre’dekilere eşdeğerdir, ancak anılan ülkelerdekiler çok daha pahalıdır. Dolayısıyla, özellikle orta ve kuzey Yunanistan’da önemli bir rehabilitasyon turizmi çekim merkezi oluşturulabilir.

Tüp bebek merkezleri: Yunanistan diğer Avrupa ülkelerine kıyasla çok olumlu bir mevzuata sahiptir ve halen “üreme turizmi” gelişmeye başlamıştır. Özel merkezler Atina, Selanik, Patra ve Girit’te bulunmaktadır.

Kaplıcalar: Geniş bir coğrafi dağılıma sahiptirler. Tedavi değerleri kanıtlanmış olmayıp, kanıtlanması için klinik çalışmalar gerekmektedir. Şifalı oldukları kanıtlandığı taktirde, sözkonusu kaplıcaların uygun tıbbi ve turistik altyapılarla değerlendirilmesi gerekir.Tam Donanımlı Hastanelerde1 Uzmanlaşmış Tedaviler: Özel tam donanımlı hastaneler Atina ve Selanik’te toplanmışlardır. Devlet hastaneleri ise altyapı açısından daha geniş bir dağılıma sahiptir, ancak uzman hekimler açısından yeterli altyapıya sahip değildirler. Sadece Üniveriste Hastanelerinde (Patra, İraklio, Giannena, Larissa, Aleksandroupoli), tam donanımlı (3üncü derece sağlık hizmetleri) tedavi konusunda sağlık turizmine hizmet verebilecek hekimler vardır. Özel sektör için ise, uygun bir bağlantılar ağı ve tanıtım şarttır.

AVRUPA BİRLİĞİ KAPSAMINDA SINIR ÖTESİ SAĞLIK BAKIMI
24/2011 sayılı AB Direktifi sınır ötesi sağlıkla ilgili çerçeveyi belirlemektedir. Buna göre, sigortalıların başka bir üye-devlette sağlanan sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkı olacaktır. Özellikle 6ncı madde bu konuları düzenlemektedir. Direktif aynı zamanda bu konuların geçerli olabilmesini teminen şartları belirlemektedir ve üye-devletlerden uygulayıcı hükümleri 2013 yılı içinde düzenlemelerini istemektedir.

Yunanistan’da bir yandan özel sektörün değerlendirilmeyen bir potansiyeli vardır, öte yandan devlet sektörünün ise irrasyonel bir potansiyel dağılımı vardır ve bunun sonucu olarak Atina hastanelerinde kuyruklar oluşurken, taşranın birçok ünitesinde büyük boşluklar oluşmaktadır.

Dolayısıyla Yunanistan’ın Direktifin uygulanmasıyla, hizmet tedarikçisi olarak büyük oranda faydalanma olanağı görünmektedir.

SONUÇLAR
Sağlık Turizminin gelişmesi için temel bir şart teşkil eden yeni kurumsal düzenlemelere en kısa zamanda ilave tedbir ve düzenlemelerin eşlik etmesi gerekmektedir. Sağlık Turizmi uluslararası düzeyde hızla gelişiyor olabilir, ancak son derece rekabetçidir, zira birçok ülke yüksek düzeyde hizmet ve program oluşturmuştur. Yunanistan’ın her ne kadar gerek sağlık hizmetleri gerekse otelcilik – turizm sektörlerinde birçok karşılaştırmalı avantajı olsa da, öncelikle sağlık turizminin hitap ettiği hassas ve zor hedef kitlenin beklentilerini en iyi şekilde karşılamak üzere bir dizi şartları sağlaması gerekmektedir.

Ancak Sağlık Turizmi ekosistemi oldukça karmaşıktır çünkü sağlık ünitelerinin yanısıra, oteller, sağlık kuruluşları, uluslararası akreditasyon kuruluşları, uzman turizm acentaları (medical tourist facilitators), hukuk hizmetleri, devlet kuruluşları vs sektörle iç içedir. Sosyal ve Önleyici Tıp Enstitüsü, Yunanistan Otelciler Odası’nın da işbirliği ve sosyal partnerlerin temsilcilerinin katılımı ile, kısa süre önce çalışmalarını tamamlayarak GIS (coğrafi bilgi sistemi) sistemini oluşturmuştur. Bu sistemde, iller ve şehirler bazında bütün devlet hastaneleri, özel klinikler, rehabilitasyon merkezleri, tüp bebek merkezleri, diyaliz merkezleri ve 4-5 yıldızlı oteller kayıt altına alınmıştır.

Ayrıca sağlık üniteleri ve oteller için direktifler ve kalite standartları oluşturulmuştur, tedarikçilerin kendi kendini değerlendirme manuelleri, Etik Kurallar, Yunan Sağlık Turizminin tanıtımı ve pazarlanması için strateji çerçevesi oluşturulmuş olup, ayrıca kâr gütmeyen kuruluş şeklinde Sağlık Turizmi Milli Kurulu oluşturulması önerilmiştir. Bu kurula yetkili iki bakanlıktan temsildiler, Otelciler Odasından ve diğer bütün ilgili sosyal partnerlerden temsilcilerin katılması öngörülmektedir. Enstitüye göre, sözkonusu Milli Kurulun oluşturulması, Yunan Sağlık Turizmi ürününü pazarlamak için, ayrıca sektördeki eylemleri ve atılacak adımları koordine etmek ve Yunanistan’ı sağlık turizmi konusunda önemli bir konuma getirebilmek için temel şarttır.

Yunanistan Tıp Derneği
İletişim bilgileri
Adres: Ploutarhou 3 Atina 10675
Tel. 7258660-2 – 210 7295031 – 2
Faks. 210 7258663
e-mail: pisinfo@pis.gr
Uluslararası İlişkiler Bölümü: pisinter@pis.gr & pisinter1@pis.gr
www.pis.gr

Atina Tıp Derneği
İletişim bilgileri
Adres: 113, Sevastoupoleos Str. P.C. 11526, Athens Greece
Tel. 0030 210 3816404, 2103839770, 2103304008
İdari işler faksı: 0030 210 3839753, Başkan faks: 0030 210 3841234
e-mail: isathens@isathens.gr
www.isathens.gr